โหนดโรงเรียน
โหนดโรงพยาบาล
โหนดผู้ผลิต-ตลาดเขียว
โหนดผู้บริโภค
กิจกรรมโครงการ
รายชื่อภาคี
เครือข่ายโรงเรียนและทันตแพทย์จากหลายจังหวัดทั่วประเทศร่วมการประชุมโรงเรียนต้นแบบบูรณาการอาหารปลอดภัยและเด็กไทยไม่กินหวาน ปี 2565 โครงการขับเคลื่อนนโยบายเครือข่ายลดบริโภคหวานและสื่อสารสร้างความรอบรู้ด้านอาหารเพื่อสร้างเสริมสุขภาพ จัดขึ้นระหว่างวันที่ 5-6 สิงหาคม 2565 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อติดตามการดำเนินงาน เป็นเวทีกลางแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และเพิ่มพูนความรู้เรื่องการปลูกผักให้กับโรงเรียนเครือข่าย เพื่อนำอาหารปลอดภัยสู่โรงเรียน
ทพญ.ปิยะดา ประเสริฐสม ผู้จัดการเครือข่ายเด็กไทยไม่กินหวานกล่าวถึงจุดเริ่มต้นการดำเนินโครงการเพื่อลดการบริโภคน้ำตาลและปัญหาโรคอ้วนของนักเรียนในโรงเรียน ซึ่งพบว่าสามารถทำให้เด็กรับประทานอาหารมื้อหลักที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกายมากขึ้น จากนั้นได้พัฒนามาสู่การส่งเสริมให้นักเรียนกินผักมากขึ้น แต่การตรวจเลือดพบว่านักเรียนมีสารเคมีในเลือดเพราะกินผักที่ไม่ปลอดภัย จึงได้เริ่มทำงานกับโรงเรียนเครือข่ายในประเด็นส่งเสริมอาหารปลอดภัยควบคู่กับการลดหวาน พบว่ามีทั้งโรงเรียนที่สามารถดำเนินการได้อย่างเห็นผล และบางโรงเรียนก็มีปัญหาอุปสรรคในการดำเนินงาน ปัจจุบันมีโรงเรียนต้นแบบบูรณาการเด็กไทยไม่กินหวานจำนวน 163 แห่ง
ด้าน ทพญ.จันทนา อึ้งชูศักดิ์ ประธานกรรมการกำกับทิศแผนอาหารฯ กล่าวถึงพัฒนาการทางความคิดของโครงการเด็กไทยไม่กินหวานซึ่งดำเนินงานมากว่า 20 ปี ว่าในระยะแรกเกิดจากความกังวลเรื่องปัญหาฟันผุของเด็กนักเรียนกลุ่มปฐมวัยที่มีค่อนข้างสูง ระยะต่อมาขยายเป็นประเด็นน้ำตาลกับสุขภาพเพื่อสร้างเครือข่ายการทำงาน และเมื่อได้มาทำงานในคณะกรรมการกำกับทิศแผนอาหาร สสส. ซึ่งแบ่งการทำงานเป็น 3 กลุ่มได้แก่ ความมั่นคงทางอาหาร อาหารปลอดภัย และโภชนาการ ทำให้เริ่มเข้าใจระบบอาหารตลอดห่วงโซ่อุปทานมากขึ้นจากเดิมที่ทำงานแต่ในฝั่งของผู้บริโภค เครือข่ายจึงได้ขยายมาฝั่งผู้ผลิตโดยส่งเสริมอาหารปลอดภัยให้เด็กนักเรียนรักการกินผักผลไม้ที่ปลูกขึ้นเอง แต่ยังไม่ทิ้งประเด็นการทำงานเดิมในเรื่องน้ำตาลกับฟันผุ ซึ่งในการทำแผน 10 ปี สสส. ที่ผ่านมามีการพูดถึงเรื่องความมั่นคงทางอาหารมากขึ้น ทั้งการมีอาหารพอเพียง ปลอดภัย เข้าถึงได้ และมีคุณค่าทางโภชนาการ สอดคล้องกับการทำงานของเครือข่ายเด็กไทยไม่กินหวานทั้งสิ้น นอกจากนี้ใน 2 ปีหลังยังมีการมองเรื่องอาหารกับการพัฒนาที่ยั่งยืน ทั้งด้านสิ่งแวดล้อม เศรษฐกิจและสังคม การปลูกผักของเด็กจึงไม่ใช่แค่ปลูกผัก แต่กลายเป็นเครื่องมือที่เรียนรู้ทั้งเกษตรและธรรมชาติ เป็นอาหารเข้าสู่โรงเรียน เป็นการกระตุ้นเศรษฐกิจหากมีการจัดตลาดเขียวหรือส่งเสริมให้เด็กเรียนรู้เรื่องสหกรณ์ เป็นการขยายแนวคิดอาหารจากโรงเรียนสู่ชุมชน และเป็นการผลิตที่ไม่ทำลายสิ่งแวดล้อมรวมทั้งลดขยะ เนื่องจากมี Thai School Lunch ช่วยวางแผนในการจัดหาวัตถุดิบให้พอดีกับการปรุงอาหารให้เด็กในโรงเรียน
ประธานกรรมการกำกับทิศแผนอาหารฯ ยังได้อธิบายความหมายของคำว่า "พลเมืองอาหาร" ที่ถูกนำมาใช้โดยนักขับเคลื่อนสังคม ว่าหมายถึงผู้คนที่ตระหนักถึงศักยภาพ มีความรับผิดชอบในการสร้างการเปลี่ยนแปลงด้านอาหารที่ดีต่อตนเองและสังคม จากเดิมที่หมอและครูต้องดึงนโยบายมาเป็นกติกาการปฏิบัติในโรงเรียน แต่สิ่งที่เป็นหัวใจสำคัญคือการมีส่วนร่วมในการพัฒนาศักยภาพด้านอาหารด้วยตัวคน ๆ นั้นเอง ว่าจะต้องมีความรอบรู้ด้านสุขภาพ คือเรียนรู้ว่ากินอยู่อย่างไร ดีกับสุขภาพของตนเองหรือไม่ สิ่งเหล่านี้โรงเรียนได้ทำอยู่แล้ว นอกจากนี้ยังต้องมีความรู้และความรับผิดชอบต่อตัวเองและสังคม ซึ่งตนเห็นว่าหากเด็กได้ลงมือปฏิบัติด้วยตนเองจะสามารถสร้างทัศนคติและพฤติกรรมที่ดีกว่าการบังคับด้วยหลักสูตร และดีกว่าการที่ผู้ใหญ่ออกกติกาให้เด็ก ดังนั้นทำอย่างไรผู้ใหญ่จึงจะให้เด็กมาร่วมออกแบบ ลงมือทำด้วยตัวเองจากบทบาทของเด็ก ให้พวกเขาได้มีส่วนร่วม รู้จักเลือกและตัดสินใจ เพื่อสร้างพลังแบบใหม่ให้กับสังคม โดยที่ผู้ใหญ่ทำหน้าที่สนับสนุนและประเมินผล ซึ่งจะทำให้เราทำงานด้านวิชาการได้อย่างเห็นผลว่ามีการเปลี่ยนแปลงอะไร และจะสามารถเปลี่ยนพฤติกรรมผู้บริโภคได้หรือไม่ ภายใต้เป้าหมายของโครงการที่ได้วางไว้ ปัจจุบันแผนอาหารเพื่อสุขภาวะได้ให้การสนับสนุนแนวคิดพลังพลเมืองอาหารโดยได้มีการเปิดตัวตั้งแต่วันอาหารโลกที่ผ่านมา
สำหรับกิจกรรมการประชุม “โรงเรียนต้นแบบบูรณาการอาหารปลอดภัยและเด็กไทยไม่กินหวาน ปี 2565 โครงการขับเคลื่อนนโยบายเครือข่ายลดบริโภคหวานและสื่อสารสร้างความรอบรู้ด้านอาหารเพื่อสร้างเสริมสุขภาพ “ ประกอบด้วยการบรรยายในหัวข้อ "พลเมืองอาหารเริ่มที่โรงเรียน" โดย ทพญ.จันทนา อึ้งชูศักดิ์ ประธานกรรมการกำกับทิศแผนอาหารเพื่อสุขภาวะ สสส. การให้ความรู้เรื่องปลูกผักในโรงเรียน ควรทำหรือต้องทำโดย อ.ลิขิต มณีสินธุ์ การแนะนำแนวทางปลูกผักเพื่อสร้างอาหารกลางวันในโรงเรียนอย่างยั่งยืน โดย อ.ชนวน รัตนวราหะ กรรมการกำกับทิศแผนอาหารฯ และวงแลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์ ปัญหา อุปสรรค จากโรงเรียนต้นแบบเพื่อเสริมพลัง รวมทั้งร่วมกันวางแผนการดำเนินงานในระยะต่อไป