โหนดโรงเรียน
โหนดโรงพยาบาล
โหนดผู้ผลิต-ตลาดเขียว
โหนดผู้บริโภค
กิจกรรมโครงการ
รายชื่อภาคี
หากย้อนเวลากลับไป เราจะพบว่าตลาดสีเขียวในประเทศไทยนั้นเกิดขึ้นมานานกว่าสิบปีแล้ว โดยการทำงานของนักพัฒนาที่ส่งเสริมการทำเกษตรอินทรีย์ให้กับเกษตรกรรายย่อยในภูมิภาคต่างๆ จากนั้นจึงเกิดตลาดสีเขียวในเมืองตามมา และเพิ่มจำนวนขึ้นอีกหลายแห่งทั้งในกรุงเทพมหานครและจังหวัดต่างๆ การกระจายตัวของตลาดสีเขียวในพื้นที่ทั่วประเทศไทย จึงเป็นการสร้างฐานของผู้บริโภคให้ขยายกว้างขึ้น และยิ่งช่วยตอกเสาเข็มแห่งความมั่นคงให้กับเกษตรกร ซึ่งเป็นฐานแรกของการผลิตให้มั่นคงยิ่งกว่าเดิม เราขอชวนคุณออกเดินตามเส้นทางตลาดสีเขียวชุมชน โดยเริ่มต้นจากใจกลางกรุงเทพฯ อย่าง Greenery Market ภายใต้การสนับสนุนของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพที่มีวิธีบริหารจัดการแตกต่างกันไปตามบริบทของชุมชน และได้สร้างสังคมของผู้ผลิตและผู้บริโภคอินทรีย์ขึ้น ด้วยเป้าหมายร่วมที่มุ่งไปในทิศทางเดียวกัน
Greenery Market เกิดขึ้นครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ.2560 โดย Greenery.org กลุ่มคนรุ่นใหม่ที่ใช้สื่อร่วมสมัยในการขับเคลื่อนสังคม ผ่านข้อมูลความรู้และแนวคิดสร้างสรรค์ โดยมีเป้าหมายที่วางอยู่บนคำว่า Inspiration, Education และ Action นั่นคือสร้างแรงบันดาลใจและเรียนรู้การร่วมกันด้วยการนำเสนอผ่านบทความ คลิปวิดีโอ เวิร์กช็อปต่างๆ รวมถึงเปิดกลุ่มให้เกิดการสนทนาแลกเปลี่ยนไอเดียกันผ่านกลุ่ม Greenery Eat Good, Greenery Challenge กระทั่งเกิดการลงมือทำ ซึ่งก็คือการเปลี่ยนพฤติกรรมมาสู่การกินการใช้สินค้าที่ดีต่อสุขภาพของตนและดีกับสุขภาพของโลกไปด้วยพร้อมกัน
ธนบูรณ์ สมบูรณ์ ผู้จัดการโครงการ Greenery เล่าให้ฟังว่า “จุดหมายของกรีนเนอรี่คือทำพื้นที่เมืองหรือพื้นที่กรุงเทพฯ ให้เข้าถึงอาหารปลอดภัย โดยเชื่อมโยงกับเกษตรกรอินทรีย์และสินค้าที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมให้ได้เข้ามาเจอกัน เราสร้างแรงบันดาลใจให้คนอยากกินอาหารปลอดภัยด้วยบทความที่นำเสนอผ่านเว็บไซต์ greenery.org ให้ความรู้ผ่านอินโฟกราฟิก วิดีโอคลิปฮาวทู หรือเวิร์กช็อปต่างๆ เมื่อให้ความรู้แล้วถ้าเขาอยากกินสิ่งที่เราพูดถึงเขาจะซื้อได้ที่ไหน ผักอินทรีย์หรือไม่อินทรีย์ต้องดูยังไง ซื้อมาแล้วกินแบบไหนได้บ้าง มีคลิปสอนทำอาหาร เปิดกลุ่มชวนคนมาแบ่งปันเมนูอาหารกัน แล้วเชื่อมโยงให้เกษตรกรและผู้บริโภคให้เจอกันโดยผ่านการจัดตลาด Greenery Market ให้คนได้มาลองซื้อลองชิมกัน”
ตลาดสีเขียวใจกลางเมืองซึ่งจัดขึ้นในย่านสยามแห่งนี้ได้รับการตอบรับเป็นอย่างดีด้วยการออกแบบบรรยากาศที่ไม่ได้มีเพียงแค่การซื้อขาย แต่มีกิจกรรมสันทนาการสอดแทรกด้วยความรู้เรื่องการกินดี กรีนดี ที่ตอบไลฟ์สไตล์ของคนเมือง เช่น ดนตรี เวทีเสวนา เวิร์กช็อปต่างๆ
จากการจัดตลาด Greenery Market อย่างต่อเนื่อง ธนบูรณ์พบประเด็นที่น่าสนใจว่า คนที่ให้ความใส่ใจกับผลิตภัณฑ์ที่ดีต่อสุขภาพและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมนั้นมีหลากหลายช่วงอายุ โดยก่อนหน้านี้ความสนใจสุขภาพมักจะอยู่ในกลุ่มผู้บริโภควัย 40-45 ปี แต่ปัจจุบันสินค้าเหล่านี้ก็อยู่ในความสนใจของกลุ่มผู้บริโภคที่มีช่วงอายุ 18 ปีขึ้นไปด้วย และจากสินค้าประเภทอาหารที่เคยเป็นความสนใจหลัก ก็ต่อยอดไปสู่สินค้าที่มีความหลากหลายมากขึ้น เช่น ผลิตภัณฑ์ดูแลผิว ของใช้ในครัวเรือน ไปจนถึงสินค้าสำหรับเกษตรกรอินทรีย์มือใหม่ ที่อยากปลูกผักกินเองที่บ้าน
เงื่อนไขของผู้ประกอบการจะเข้ามาจำหน่ายสินค้าใน Greenery Market คือผลผลิตหรือผลิตภัณฑ์เหล่านั้นจะต้องได้รับการรับรองมาตรฐาน PGS เป็นมาตรฐานที่ได้การรับรองโดยเครือข่ายอินทรีย์ต่างๆ กระทั่งในเวลาต่อมาหลังจากได้เรียนรู้กระบวนการทำงานของการให้มาตรฐานพีจีเอสแก่เกษตรกรอินทรีย์จากเครือข่าย กรีนเนอรี่จึงได้พัฒนามาตรฐาน Greenery PGS ขึ้น เพื่อให้สอดคล้องกับแนวทางของ Greenery Market ที่ไม่ได้จำกัดวงอยู่เพียงผู้จำหน่ายสินค้าปลอดภัย แต่ขยายขอบเขตถึงกลุ่มธุรกิจเพื่อสังคมด้วย
“สินค้าที่มาจำหน่ายในตลาด ต้องดีต่อสุขภาพ ดีต่อสิ่งแวดล้อม และดีต่อสังคม” ธนบูรณ์เน้นย้ำถึงวิสัยทัศน์หลักของ Greenery PGS ที่วางหลักการดำเนินงานไว้ว่า Greenery Market จะเป็นตลาดที่ส่งเสริมผลผลิตอินทรีย์ อาหารปลอดภัย สินค้าและบริการเพื่อสุขภาพ เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม โดยตั้งอยู่บนพื้นฐานของการพัฒนาที่เชื่อมโยงและทำหน้าที่เชื่อมโยงเกษตรกรอินทรีย์ ผู้ผลิต ผู้ประกอบการสินค้า ผู้ให้บริการรายย่อย และผู้บริโภค โดยสมาชิกมีส่วนร่วมกันกำหนดและดำเนินการตามมาตรฐาน มีคณะกรรมการ คณะทำงาน เป็นกลไกในการส่งเสริมสนับสนุน ขับเคลื่อนและตรวจสอบมาตรฐาน ซึ่งมีระบบฐานข้อมูลหรือการจัดการความรู้ทั้งระบบ โดยทำเป็นฐานข้อมูลทั้งสินค้า แหล่งที่มา ระบบการผลิต กระบวนการผลิต กระบวนการรับรอง ด้วยระบบการตรวจสอบซึ่งกันและกัน เพื่อให้เป็นไปตามเป้าหมายและมาตรฐานร่วม ทั้งยังเปิดกว้างให้ผู้บริโภคที่แม้จะไม่ได้มีส่วนในการจัดการพีจีเอสก็สามารถแสดงความคิดเห็น ให้ข้อเสนอแนะ หรือร่วมกิจกรรมตลาดได้
“ทุกร้านที่อยู่ในตลาดได้ผ่านการคัดกรองจากคณะกรรมการของเรามาแล้ว ส่วนในฝั่งของผู้ผลิตเอง การได้ใบรับรองมาตรฐาน Greenery PGS นอกจากจะเป็นการรับรองว่าได้มีการเพาะปลูกหรือการผลิตที่ไม่สร้างผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพแล้ว ยังเป็นเครื่องมือทางการตลาดให้กับผู้ผลิตและผู้ประกอบการได้ด้วย การได้รับตราสัญลักษณ์ไปไม่ได้มีความสำคัญเพียงแค่สามารถมาขายสินค้ากับช่องทางของเราได้แต่สัญลักษณ์นี้สามารถนำไปติดไว้บนบรรจุภัณฑ์ หรือในช่องทางออนไลน์ของร้านค้าเอง ก็จะช่วยสร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้บริโภคได้มากยิ่งขึ้น”
สินค้าที่จำหน่ายใน Greenery Market จำแนกออกเป็นสามกลุ่มหลัก กลุ่มแรกคือสินค้าเกษตรอินทรีย์ ประมงพื้นบ้าน ปศุสัตว์ที่มีการเลี้ยงด้วยวิธีธรรมชาติ อาหารแปรรูปที่ใช้วัตถุดิบอินทรีย์มากกว่า 70 เปอร์เซ็นต์ กลุ่มที่สอง คือสินค้าที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ของใช้ในครัวเรือนหรือผลิตภัณฑ์ที่ทำจากวัตถุดิบธรรมชาติ เช่น ผลิตภัณฑ์ดูแลผิว ผลิตภัณฑ์น้ำยาต่างๆ ของใช้จากชุมชนที่ปลอดสารพิษในกระบวนการผลิต เช่น เสื้อผ้าที่ตัดเย็บจากผ้าฝ้ายธรรมชาติ ย้อมด้วยสีธรรมชาติ เครื่องจักสาน ของเล่นไม้ที่ใช้สีเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและปลอดภัยกับเด็ก ส่วนกลุ่มที่สามคือกลุ่มธุรกิจเพื่อสังคม ที่มองถึงประโยชน์ของธุรกิจที่มีต่อสังคมเป็นหลัก เช่น มีสินค้าที่นำรายได้จากการจำหน่ายไปช่วยเหลือผู้ป่วยโรคมะเร็ง กลุ่มผู้สูงอายุ หรือผู้พิการ มีบริการนวดคลายเมื่อยล้าจากอาการออฟฟิศซินโดรมจากวิสาหกิจสุขภาพชุมชน”
นอกจากเงื่อนไขของผลิตภัณฑ์ที่มีกระบวนการผลิตและวัตถุดิบที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมแล้ว Greenery Market ให้ความสำคัญต่อประเด็นการลดขยะพลาสติกด้วยการสนับสนุนการงดใช้พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวทิ้ง การนำถุงผ้า ถุงรีไซเคิล นำภาชนะแบบใช้ซ้ำมาใส่อาหารและสินค้า ใช้บรรจุภัณฑ์จากวัสดุที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม และปฏิบัติเช่นนี้มาตลอด 24 ครั้ง ใน 4 ปีที่จัดตลาด คือปี พ.ศ.2560-2563 กระทั่งปี พ.ศ.2564 เมื่อเกิดการระบาดอย่างยาวนานของโควิด-19 ทำให้ไม่สามารถจัดกิจกรรมใดๆ ได้ Greenery Market จึงพัฒนารูปแบบของการซื้อขายผลิตภัณฑ์อินทรีย์ มาสู่แพลตฟอร์มออนไลน์ ในชื่อ Greenery Basket เพื่อให้ผู้บริโภคที่ใส่ใจต่อสุขภาพและให้ความสำคัญกับสิ่งแวดล้อมสามารถเข้าถึงสินค้าต่างๆ ได้ตลอด 24 ชั่วโมง ขณะเดียวกันก็เป็นการเพิ่มช่องทางจำหน่ายให้กับผู้ผลิตด้วย
ตลาดสีเขียวอย่าง Greenery Market จึงเป็นอีกหนึ่งผลลัพธ์ของการลงมือทำเพื่อให้ผู้ที่สนใจวิถีการกินดี กรีนดี ที่ใช้ชีวิตอยู่ในเมืองหลวงและห่างไกลจากแหล่งผลิตได้เข้าถึงวัตถุดิบและผลิตภัณฑ์อินทรีย์ที่ปลอดภัยและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมได้ง่ายขึ้น การเป็นสร้างสะพานให้ผู้ผลิตและผู้บริโภคได้มาพบปะและเกิดการซื้อขายที่นอกจากจะทำให้ผู้บริโภคเข้าใจถึงที่มาของผลผลิตแล้ว ยังสร้างความสัมพันธ์ที่เป็นมิตรให้เกิดขึ้นระหว่างกันด้วย
#โครงการบูรณาการ #แผนอาหารเพื่อสุขภาวะ #สสส